अधर्मं धर्ममिति या मन्यते तमसावृता | सर्वार्थान्विपरीतांश्च बुद्धि: सा पार्थ तामसी || adharmaṁ dharmam iti yā manyate tamasāvṛitāsarvārthān viparītānśh cha buddhiḥ sā pārtha tāmasī भावार्थ: हे अर्जुन! जो तमोगुण से घिरी हुई बुद्धि अधर्म को भी ‘यह धर्म है’ ऐसा मान लेती है तथा इसी प्रकार अन्य संपूर्ण पदार्थों को भी विपरीत मान लेती है, […]
News
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 33
धृत्या यया धारयते मन:प्राणेन्द्रियक्रिया: | योगेनाव्यभिचारिण्या धृति: सा पार्थ सात्विकी || dhṛityā yayā dhārayate manaḥ-prāṇendriya-kriyāḥyogenāvyabhichāriṇyā dhṛitiḥ sā pārtha sāttvikī भावार्थ: हे पार्थ! जिस अव्यभिचारिणी धारण शक्ति (भगवद्विषय के सिवाय अन्य सांसारिक विषयों को धारण करना ही व्यभिचार दोष है, उस दोष से जो रहित है वह ‘अव्यभिचारिणी धारणा’ है।) से मनुष्य ध्यान योग के द्वारा […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 34
यया तु धर्मकामार्थान्धृत्या धारयतेऽर्जुन | प्रसङ्गेन फलाकाङ् क्षी धृति: सा पार्थ राजसी || yayā tu dharma-kāmārthān dhṛityā dhārayate ‘rjunaprasaṅgena phalākāṅkṣhī dhṛitiḥ sā pārtha rājasī भावार्थ: परंतु हे पृथापुत्र अर्जुन! फल की इच्छावाला मनुष्य जिस धारण शक्ति के द्वारा अत्यंत आसक्ति से धर्म, अर्थ और कामों को धारण करता है, वह धारण शक्ति राजसी है॥34॥ Translation […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 35
या स्वप्नं भयं शोकं विषादं मदमेव च | न विमुञ्चति दुर्मेधा धृति: सा पार्थ तामसी || yayā svapnaṁ bhayaṁ śhokaṁ viṣhādaṁ madam eva chana vimuñchati durmedhā dhṛitiḥ sā pārtha tāmasī भावार्थ: हे पार्थ! दुष्ट बुद्धिवाला मनुष्य जिस धारण शक्ति के द्वारा निद्रा, भय, चिंता और दु:ख को तथा उन्मत्तता को भी नहीं छोड़ता अर्थात धारण […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 37
यत्तदग्रे विषमिव परिणामेऽमृतोपमम् | तत्सुखं सात्विकं प्रोक्तमात्मबुद्धिप्रसादजम् | yat tad agre viṣham iva pariṇāme ‘mṛitopamamtat sukhaṁ sāttvikaṁ proktam ātma-buddhi-prasāda-jam भावार्थ: हे भरतश्रेष्ठ! अब तीन प्रकार के सुख को भी तू मुझसे सुन। जिस सुख में साधक मनुष्य भजन, ध्यान और सेवादि के अभ्यास से रमण करता है और जिससे दुःखों के अंत को प्राप्त हो […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 36
सुखं त्विदानीं त्रिविधं शृणु मे भरतर्षभ | अभ्यासाद्रमते यत्र दु:खान्तं च निगच्छति || sukhaṁ tv idānīṁ tri-vidhaṁ śhṛiṇu me bharatarṣhabhaabhyāsād ramate yatra duḥkhāntaṁ cha nigachchhati भावार्थ: हे भरतश्रेष्ठ! अब तीन प्रकार के सुख को भी तू मुझसे सुन। जिस सुख में साधक मनुष्य भजन, ध्यान और सेवादि के अभ्यास से रमण करता है और जिससे […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 38
विषयेन्द्रियसंयोगाद्यत्तदग्रेऽमृतोपमम् | परिणामे विषमिव तत्सुखं राजसं स्मृतम् || viṣhayendriya-sanyogād yat tad agre ’mṛitopamampariṇāme viṣham iva tat sukhaṁ rājasaṁ smṛitam भावार्थ: जो सुख विषय और इंद्रियों के संयोग से होता है, वह पहले- भोगकाल में अमृत के तुल्य प्रतीत होने पर भी परिणाम में विष के तुल्य (बल, वीर्य, बुद्धि, धन, उत्साह और परलोक का नाश […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 39
यदग्रे चानुबन्धे च सुखं मोहनमात्मन: | निद्रालस्यप्रमादोत्थं तत्तामसमुदाहृतम् || yad agre chānubandhe cha sukhaṁ mohanam ātmanaḥnidrālasya-pramādotthaṁ tat tāmasam udāhṛitam भावार्थ: जो सुख भोगकाल में तथा परिणाम में भी आत्मा को मोहित करने वाला है, वह निद्रा, आलस्य और प्रमाद से उत्पन्न सुख तामस कहा गया है॥ Translation That happiness which covers the nature of the […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 40
न तदस्ति पृथिव्यां वा दिवि देवेषु वा पुन: | सत्वं प्रकृतिजैर्मुक्तं यदेभि: स्यात्त्रिभिर्गुणै: || na tad asti pṛithivyāṁ vā divi deveṣhu vā punaḥsattvaṁ prakṛiti-jair muktaṁ yad ebhiḥ syāt tribhir guṇaiḥ भावार्थ: पृथ्वी में या आकाश में अथवा देवताओं में तथा इनके सिवा और कहीं भी ऐसा कोई भी सत्त्व नहीं है, जो प्रकृति से उत्पन्न […]
Bhagavad Gita: Chapter 18, Verse 41
ब्राह्मणक्षत्रियविशां शूद्राणां च परन्तप | कर्माणि प्रविभक्तानि स्वभावप्रभवैर्गुणै: brāhmaṇa-kṣhatriya-viśhāṁ śhūdrāṇāṁ cha parantapakarmāṇi pravibhaktāni svabhāva-prabhavair guṇaiḥ भावार्थ: हे परंतप! ब्राह्मण, क्षत्रिय और वैश्यों के तथा शूद्रों के कर्म स्वभाव से उत्पन्न गुणों द्वारा विभक्त किए गए हैं॥41॥ Translation The duties of the Brahmins, Kshatriyas, Vaishyas, and Shudras—are distributed according to their qualities, in accordance with their […]